گاوآهن یکی از مهمترین ادوات خاکورزی میباشد مخصوصا که در کشت سنتی استفاده بسیار زیادی از آن میشود عملکرد اصلی گاوآهن، برگرداندن خاک و دفن علفهای هرز است. از این رو در مناطق مرطوب که بارندگی زیاد و علف های هرز فراوان است کاربرد بیشتری دارد با توجه به اقلیم خشک و نیمه خشک کشورمان و فقر نسبتا شدید مواد آلی در خاک استفاده از گاوآهن کمتر توصیه می شود و به جای آن میتوان از ادواتی مثل چیزل استفاده کرد که خاکورزی کمتری دارد و باعث حفظ بقایای گیاهی در خاک میشود.
گاوآهن دوطرفه نوعی از گاوآهن است که تفاوت اصلی آن . در سبک کار و الگوی کاری گاوآهنهای معمولی میباشد و از لحاظ قطعات و ساختار تفاوت زیادی با گاوآهن های مرسوم ندارد. سبک کار این گاوآهن به صورت پیوسته و رفت و برگشتی است. گاوآهن های یک طرفه ، خاک را به سمت راستشان میریزند اما گاوآهنهای دو طرفه می توانند خاک را به راست یا چپ بریزند و در انتهای مزرعه و موقع دور زدن، جهت گاوآهن عوض می شود. بنابراین همه خاک های مزرعه به یک جهت میریزند. گاوآهن دو طرفه جوی یا پشته ای ایجاد نمیکند و برای شخم از یک طرف زمین شروع و به صورت رفت و برگشتی پیوسته عمل خاکورزی را انجام می دهد و به همین دلیل نسبت به گاوآهن یک طرفه کار با آن ساده تر و نیاز به علامتگذاری در زمین ، کمتر است.
گاوآهن دوطرفه سوار از طریق اتصال سه نقطه به تراکتور متصل می شود و کل وزن آن روی تراکتور بوده و توسط تراکتور جابه جا می شود این گاوآهن به دلیل وزن زیاد، در 3 مدل تولید میشود یعنی مدل های ۳خیش ، ۴خیش و ۵خیش موجود است.
گاوآهن دوطرفه همانند گاوآهن معمولی متشکل از شاسی پایه و خیش ها است و از لحاظ نوع شاسی ، پایه ، خیش و اجزای خیش تفاوت چندانی با گاوآهن های یک طرفه ندارد فقط تعداد خیش آن دو برابر میشود و صفحه ،برگردان، سوک و خیش چپ
ریز هم دارد البته گاوآهن دوطرفه برای چرخش و تغییر حالت ، از یک جک هیدرولیکی استفاده می کند که روغن هیدرولیک آن توسط خروجی های هیدرولیک تراکتور تأمین می شود.
این گاوآهن همانطور که گفته شد وزن بالاتری دارد در نتیجه یک مکانیسم چرخ لاستیکی هم برای تثبیت عمق شخم استفاده شده است تا در اثر وزن زیاد، در خاک های شنی و نرم فرو نرفته و عمق زیاد نشود. البته این چرخ در مدل های 4 و 5 خیش ثابت بوده ولی در مدل 3 خیش آپشن محسوب میشود.
نوع دیگری از گاوآهن دو طرفه به نام گاوآهن مربعی موجود است که در آن دو طرف شاسی خیش وجود ندارد و همانند گاوآهن یکطرفه میباشد
به همین دلیل مزیت های گاوآهن دو طرفه را دارد با وزن خیلی کمتر فقط برای اینکه بتواند خاک را به دو طرف بریزد جهت یا زاویه خیشها عوض میشود شکل خیش و آینه گاوآهن دوطرفه مربعی متفاوت است و خیش حالت مربعی دارد. در ضمن این گاوآهن آن لند است و به گونه ای طراحی شده که لاستیک تراکتور برای عملیات خاکورزی نیازی نیست در شیار (کش) باشد و تراکتور روی سطح صاف زمین حرکت کرده و لاستیک سابی را نخواهیم داشت همچنین راننده به دلیل زاویه دار نبودن تراکتور از دیسک کمر و آسیب های احتمالی در امان میماند طرح و نقشه این نوع گاوآهن توسط مهندس مجتبی مروتی به ایران آورده و پس از اصلاح و رفع ایرادات به تولید انبوه رسید.