کلتیواتور از ماشین آلات یا ادوات پرکاربرد در کشاورزی است. این دستگاه علاوه بر خاکورزی و شخم سطحی زمین و سله شکنی ، برای وجین در محصولات ردیفی نیز استفاده می شود. اجزای اصلی کلتیواتور شامل شاسی، پایه و سوک یا تیغه می باشد. تفاوت عمده کلتیواتورها در نوع تیغه یا سوک آنها می باشد. سوک های پنجه غازی برای عملیات با عمق کم و مبارزه با علف های هرز و نوع بیلچه ای برای عمق بیشتر و سله شکنی کاربرد دارد.
در واقع کلتیواتور نسل اولیه چیزل و زیرشکن است. موارد کاربرد آن عبارتند از:
نرم کردن خاک زمین های شخم خورده و آماده سازی بستر بذر در عمق نسبتا زیاد مخصوصا جهت کاشت گیاهان زراعی غده ای مانند چغندر قند و سیب زمینی.
کنترل علف های هرز
حذف بقایای کشت قبلی به خصوص غلات و ایجاد مالچ سطحی
خاکورزی در زمین های آیش
احیای مراتع و علفزارها
تهویه هوا و ایجاد یک سطح برای جذب رطوبت بیشتر و افزایش مقاومت نسبت به فرسایش آبی و بادی
طراحی، ساختار کلی و کارکرد کلتیواتور مشابه چیزل است. هر دو دستگاه توانایی نفوذ در خاک سخت و خرد کردن کلوخه ها را دارند. از لحاظ ساختاری پایه ها روی دو ردیف جلو و عقب، به صورت زیگزاگی به شاسی وصل هستند تا همپوشانی کمتری روی کار یکدیگر داشته باشند و همچنین بقایای گیاهی به راحتی بین شاخه ها عبور کنند.
کلتیواتور های پایه پلوسی، دارای پایه با انحنای خاص هستند که سوک های بیلچه ای روی آن نصب می شود. سوک های بیلچه ای در کلتیواتورهای پایه پلوسی نسبت به سوک های پنجه غازی در عمق بیشتری از زمین فرو می روند. این دستگاه به دلیل عمق کار بیشتر علاوه بر وجین، سله شکنی و خاکورزی بهتری دارد و خاک را روی علف های هرز می ریزد. در نتیجه سطح منظم تر و صاف تری ایجاد نموده که عبور آب برای آبیاری پس از وجین راحت تر می باشد. اما در مقایسه با نوع پنجه غازی، حین کشش ، تراکتور انرژی بیشتری صرف می کند. کلتیواتورهای پایه پلوسی بدون فنر هستند، در نتیجه حین کار ارتعاش کمی به خود می گیرند.
تعداد شاخه ها در کلتیواتورها عموما فرد می باشد. تعداد شاخه کمتر روی ردیف جلو و تعداد بیشتر روی ردیف عقب بسته می شود. در کلتیواتور ۹ شاخه، ۴ شاخه روی ردیف جلو و ۵ شاخه روی ردیف عقب بسته می شود. در هر صورت باید تلاش شود تا فاصله بین شاخه ها روی شاسی بهم نخورد و همیشه فاصله ثابت خود را حفظ کنند. کلتیواتور دو حالته به دو صورت به تراکتور متصل می شود. در یک حالت به صورت مرکزی و در حالت دیگر به صورت آفست به تراکتور بسته می شود و می تواند در باغات کارایی بهتری داشته باشد.
در کلتیواتورهای پایه بلند، بخش اتصال پایه به شاسی دارای فنر می باشد که باعث ارتعاش پایه کلتیواتور شده و در نتیجه پایه راحت تر از موانع و سنگلاخ عبور می کند. همچنین با حالت شناوری که به پایه ها می دهد، عمق کار دستگاه با وجود پستی و بلندی های زمین ثابت می ماند. سوک کلتیواتور پایه بلند از نوع پنجه غازی است که کمتر در زمین فرو می رود اما عرض بیشتری را دربر میگیرد و برای وجین علف های هرز سطحی و خاکورزی سطحی مناسب است. کلتیواتورهای دارای سوک پنجه غازی سرعت کار بیشتری و توان کششی کمتری نیاز دارند.
کلتیواتور بدون فنر پایه کویلی به جای فنر جدا، خود پایه به صورت کویلی یا فنری ضخیم درآمده تا حالت ارتعاش را به جای فنر از پایه بگیرد. البته نسبت به پایه بلند ارتعاش کمتری دارد و قابل تنظیم نیست. این کلتیواتور علاوه بر استحکام بالا، همانند کلتیواتور پایه بلند مجهز به سوک پنجه غازی بوده و ویژگی های آن را دارد.
تنظیمات کلتیواتور شاخه ای
برای انجام عملیات دقیق کنترل علف های هرز و کاهش آسیب به گیاه اصلی انجام تنظیمات زیر ضروری است.
تنظیم تراز طولی و عرضی
تراز عرضی پنجه های سوار شونده توسط بازوی رابط سمت راست و تراز طولی توسط بازوی وسط انجام می شود. کاربر با نشستن در پشت و کنار کلتیواتور و قرار گرفتن دستگاه در یک زمین مسطح این کار را به صورت چشمی انجام می دهد.
تنظیم عمق کار
عمق کار کلتیواتورهای شاخه ای سوار شونده با بازوها و اهرم های هیدرولیک تراکتور انجام می شود. چنانچه چرخ داشته باشد برای تثبیت عمق استفاده می شود که اگر در یک مزرعه در مناطق مختلف خاک نرم تر شود، عمق کاری ثابت بماند. در کلتیواتورهای کششی نیز از چرخ برای کنترل عمق استفاده می شود.
تنظیم فاصله شاخه ها
شاخه ها به گونه ای روی شاسی سوار می شوند که با جوی و پشته های محصول همخوانی مناسبی داشته باشند. پیچ و مهره شاخه ها بر روی شاسی باز شده و نوک تیغه های آنها به طور دقیق در وسط جوی ایجاد شده قرار می گیرد.
تنظیم زاویه نفوذ تیغه
عمدتا در کلتیواتور شاخه ای با تیغه پنجه غازی کاربرد دارد. به گونه ای که باید نوک تیغه کمی به سمت پایین متمایل شود.
سرعت پیشروی
سرعت کم سبب کاهش مساحت کار و سرعت زیاد باعث ایجاد خسارت یا صدمه زدن به بوته های محصول خواهد شد. طبق تحقیقات سرعت حدود ۷ تا ۸ کیلومتر در ساعت برای کار با کلتیواتور پنجه ای مناسب است.
تنظیم دنده مناسب به منظور دستیابی به سرعت مطلوب، باید قبل از انجام عملیات، در حاشیه مزرعه صورت گیرد.
انواع سوک کلتیواتور
سوک کلتیواتور که پنجه یا تیغه هم نامیده می شود به طور کلی به دو دسته تقسیم میشود؛
دسته اول؛ پنجه غازی
دسته دوم؛ بیلچهای
سوک پنجه غازی عموما برای کار در عمق کم و از بین بردن علفهای هرز استفاده می شود و سوک بیلچهای برای کار در عمق زیاد و دفن و ریشه کن کردن علفهای هرز کاربرد دارد. از سوک پنجه غازی برای مالچ پاشی (پخش بقایا و خاشاک به روی سطح جهت کاهش فرسایش) و پخش علف هرز و پوشش دادن سطح زمین نیز استفاده می شود.
با توجه به مطالب ذکر شده شما می توانید به بخش محصولات سایت تراکتورمن مراجعه نموده و کلتیواتور مناسب کار خود را مشاهده نمایید. محصولات ضمن تنوع بالا و کیفیت خوب آماده سفارش هستند و شما در صورت تماس با بخش فروش می توانید پس از مشاوره، محصول مورد نظر خود را خریداری نمایید.
